کتاب «Self-Recognition in Fish: Exploring the Mind in Animals» اثری علمی و شگفت‌انگیز درباره‌ی آزمایش‌ها و کشف آگاهی از خود در ماهی‌ها است؛ یعنی همان توانایی‌ای که پیش‌تر تنها به انسان، میمون‌ها و چند حیوان پیچیده‌ی دیگر نسبت داده می‌شد. نویسنده که رهبر گروهی از پژوهشگران است، در این کتاب روند کامل کشف توانایی شناسایی خود در آینه (Mirror Self-Recognition) را در ماهی‌ها روایت می‌کند؛ از شکل‌گیری فرضیه و طراحی آزمایش‌ها تا نقدها، تردیدها و تأییدهای جهانی.

در فصل‌های نخست، کتاب نشان می‌دهد که مغز ماهی‌ها برخلاف تصور سنتی، ابتدایی نیست و ساختارهای عصبی آن‌ها با پستانداران هم‌ریشه است. سپس با بررسی رفتارهایی مانند شناخت چهره‌ی دیگر ماهی‌ها، نویسنده نشان می‌دهد که ماهی‌ها قادرند افراد را از روی چهره تمایز دهند. در ادامه، با تمرکز بر گونه‌ای به نام Cleaner Wrasse، شرح می‌دهد چگونه این ماهی‌ها پس از دیدن تصویر خود در آینه، رفتارهایی نشان می‌دهند که از درک «خود» در تصویر حکایت دارد.

کتاب همچنین به واکنش جامعه‌ی علمی، آزمایش‌های تکراری، و پاسخ به انتقادها درباره‌ی اعتبار نتایج می‌پردازد. در بخش‌های پایانی، موضوعاتی مانند لحظه‌ی درک ناگهانی یا “Eureka moment” در ماهی‌ها، احتمال وجود سطحی از خودآگاهی متا (Meta self-awareness)، و شباهت‌های تکاملی آگاهی در انسان و ماهی بررسی می‌شود.

در نهایت، نویسنده نتیجه می‌گیرد که آگاهی از خود پدیده‌ای منحصراً انسانی نیست، بلکه ریشه‌های ژرفی در تاریخ تکامل دارد. این کتاب نه‌تنها مرزهای دانش ما درباره‌ی ذهن حیوانات را گسترش می‌دهد، بلکه نگاه انسان‌محور ما به هوش و آگاهی را به چالش می‌کشد. اگر به موضوعاتی مانند رفتارشناسی جانوران، شناخت، ذهن و فلسفه‌ی آگاهی علاقه داری، این کتاب قطعاً ارزش خرید دارد.